سروده های داکتر قطره

 

ارسالی محمود نجفی

کارمند دانشگاه همبولت برلين ، سيمينار آسيای مرکزی

 

 

 

شاعر و طبيب ، دوکتور سيدهاشم مظفری متخلص به قطره

درشهر برلين در سال 1994 اولين شرف و افتخار آشنايی با استاد محترم داکتر قطره ، طبيب چيره دست ، شاعر ورزيده ، اديب ، شخصيت متواضع و باحساس نصيبم شد.

اشتراک پيگير و هميشگی ايشان در مجالس فرهنگی ، غم شريکی ، محافل فاتحه خوانی ، مايهً تسليت و شکون روانی ما افغانهای مقيم برلين بوده و هست. ايشان نزد همه بزرگوار و عزتمند می باشند.

درملاقات اخيرم با ايشان پيرامون شاعران ، اديبان ، سخنوران ، نويسندگان ، مورخان و هنرمندان وطن در سايت آريايی صحبت بميان آمد و در لابلای تبادل نظر ، از ايشان خواهش نمودم تا نمونهً چند از اشعار شانرا برای مطالعه شايقين و دوستداران شعر ، ادب و فرهنگ در دسترسم قرار دهند.

چنانچه يک دوست گرامی ما هم که با داکتر صاحب شناخت کافی دارند ، لطف و نوازش نموده ، خلص سوانح  ايشانرا برشته تحرير درآورده است که اينک با نمونه های اشعار ايشان خدمت شما تقديم ميگردد.

بااحترام

محمود نجفی

برلين ، 24 حمل 1384 مطابق 13 مارچ 2005

 

 

طبيب شاعر

 

 

دوکتور سيدهاشم متخلص به قطره ، يکی از شعرای معاصر افغانستان است. نام فاميلش مظفری است. بتاريخ 9 ـ 9 ـ 1318 خورشيدی در ناحيه چنداول کابل تولد شده است. پدرش مير سکندرشاه مظفری ، فرزند سيد شاه عليرضای شهيد است. شاه عليرضا ، يکی از صاحبمنصبان ارشد زمان امير حبيب الله خان سراج بود که به اتهام قتل امير ، به شهادت رسيد.

قطره ، در سال 1336 هـ ش  ليسهً استقلال را به پايآن رسانيده ، شامل فاکولته طب کابل شد. در سال 1344 از آن فارغ گرديده دپيلوم طبابت گرفت.

يکساله دورهً احتياط مکلفيت نظامی را در فاکولته احتياط دانشگاه حربی کابل در سال 1345 به انجام رسانيده ، از آغاز سال 1346 هـ ش بحيث طبيب در رشتهً امراض داخله عمومی در شفاخانه وزيراکبرخان شامل کار گرديد. در سال 1348 يک دورهً کوتاه خدمت درامور صحی کارگران معدن اشپشته را گذرانده و دوباره به وظيفه اولی در شفاخانهً وزيراکبرخان توظيف گرديد.

درسال 1349 هـ ش مصادف با 1970 م جهت اکمال دانش های طبی در رشتهً امراض داخله ، عازم فرانسه شد. بعد از ختم تحصيل دورهً تخصص در سال 1354 هـ ش دوباره به وطن برگشته و درشفاخانهً وزير اکبرخان به کار گماشته شد.

درسال 1357 به شفاخانهً مرکز ولايت بغلان بحيث آمر شعبه داخله مقرر شده ، دراواخر سال 1358 دوباره به شفاخانهً وزير اکبرخان مقرر گرديد و مسئوليت آمريت شعبه امراض داخله را بعهده داشت. در سال1363 با حفظ سمت آمريت ديپارتمنت امراض داخله در شفاخانهً وزيراکبرخان ، بحيث استاد موظف به تدريس امراض داخله در فاکولته طب کابل گرديد.

درسال 1367  ، ابتدا در کدر تدريسی فاکولته طب درشفاخانه جمهوريت ، سپس بحيث آمر کدر تدريسی بخش امراض عاجل در شفاخانه ابن سينا ايفای وظيفه ميکرد.

درسال 1372 هـ ش مجبور به مهاجرت گرديد و اکنون در شهر برلين آلمان زندگی ميکند.

درآغاز جوانی به ادبيات ، هنر و شعر علاقمند بود. سرايش شعر را از همان آغاز جوانی ، شروع کرده است. قطعاتی از اشعارش در جرايد و نشرات درون مرزی و برون مرزی ، گاهگاه به نشر می رسد. مجموعهً اشعارش هنوز به چاپ نرسيده است. تاليفی دارد تحت عنوان سخن عالی از علی که در آن فرمان مشهور به مالک اشترنجفی و يکتعداد از سخنان منتخب از نهج البلاغه را به نظم درآورده و تدوين کرده است که اميد است روزی به زيور چاپ آراسته گردد.

اينک نمونه چندی از اشعار اين طبيب شاعر :

 

 

برلين

 

برليـــــن ! تو پاتختی ، توزيبايی                      تــــو مرکــــــز ، بر اروپـــــــايی

عروس شهرهای آلمـــــــــــــانی                       به شب رخشنده همــچون برليانی

تراصنعت به زيبايی رســــــانده                        تراعلـــم سوی خوشبختی کشانده

ولی من در تو رنجــــــــــــورم                         زشــــــادی های عالم جمله دورم

تنـــــــــــــم پيش تو در بند است                        دلم جــــــــــــــــای دگر بند است

به پاتختی دگـــــــــر انديشه دارم                        زآب و خاک کـــــابل ريشه دارم

به پاتختی که قلب آسيـــــا هست                        هوا و آب و خاکش با صفا هست

درآن پاتخت زيــــبايی ربيعيست                       صفا و محبـــــــــت ها طبيعيست

ميان کوه ها چون در کمند است                        پيام همـــــــــتش ، دايم بلند است

بهرجايی که بينــم آب با گل

پيـامم می دهد از شهر کابل

 

 

مجذوب محبت

 

يک رنگ برای همه ام ، رنگ من اينست                گردی به رهً دوستم ، اورنــگ من اينست

در دل بجز از ساز وفا می نزنند چنــــگ                 مجذوب محبت شده ام چنــگ  من اينست

راندند به بيـــــــــداد زآغــــــــــوش ديارم                 با هجر وطن سوزم و فرهنگ من اينست

بيدادگر نحل تو از ريشه نگـــــــــــون باد                 هرلحظه تمنــــــــــای دل تنگ من اينست

درسنگر انديشه همـــــی با با تو به رزمم                  رزمندهً اين سنــــگرم و جنگ من اينست

يک روز به آغوش وطــــــــن باز بگردم                  در جشن نگون ساريت آهنگ من اينست

دل سنگ صبور است و زغــم باک ندارد                 بشنو زمن ، آهنــگ گل سنگ من اينست

با تنگی آغوش صــــــدف قطره گهرشد

در راه کمال حيله و نيرنگ من اينست

 

 

به شاعر گرانمايهً ايرانی فريدون مشيری که گفته اند : « نمی خواهم بميرم با که بايد گفت »

 

نمی خواهی بميری

 

نمی خواهی بميری !

چون تو ، اين دنيای فانی را ؛

ازآن دنيای باقی ، دوست تر داری ، و ميگويی :

مراد از زنده ماندن امتداد خورد و خوابت نيست.

نمی خواهی بميری ، تا محبت را به انسانها بياموزی .

بمانی ، تا عدالت را برافزازی.

بيفروزی خرد را.

مهر را تا جاودان برتخت بنشانی.

به پيش پای فرداهای بهتر گل برافشانی.

تو آن دنيای باقی را نمی خواهی ،

وليکن ، گر عدالت را برافرازی ، و يااينکه :

محبت را به انسانها بياموزی.

به دنياييکه باقی هست ، يعنی آن دنيای فرداها ؛

هميشه باقی و جاويد خواهی بود.

دلت مملو از شادی های پراميد خواهد بود.

بناء دوست داری با بيان ديگری دنيای باقی را.

جهان حور و غلمان ، مهربانی های ساقی را.

چو پاس آنچه را نيکوست ميداری.

جهان باقی را هم دوست ميداری.

 

 

برباد

 

به هاران ، در بهـاران ، فرصت نشو و نما  رخ داد

به تابستــــــــــان ، نشد کاری ، تا بــُستان ، شود آباد

خز آن ، اندر خزان ، رُستــــنـد ، در هر گوشهً آزاد

زمستان هم ، ِز مَستان رفت ، مستی های شان برباد

 

 

لحظه

 

لحظــــــــــه عمر است ، زود می گذرد

غفلت از لحظه ، غفلت از عمر ميگذرد

غافل از عمر ، غافــــــــــل از دنيااست

قطره ، يک جزء ناپيــــدا ، از دريااست

غفــــلت از قطره ، غفلت از دريااســت

ذره ، در آفتــاب ، پــــنـــــهـــــانـســـت

غــفلت از ذره ، غــــفــلت از نور است

غـــــافـــــل از نــــور ، نابــينـــا اســت

 

 

بمناسبت روز اطفال

 

گل خندان

 

ای گل خنــــــدان گلستان عشق                   تازه کن رونق بســــتان عشق

بارقهً روح فــــــــــــــزای اميد                    پرتو اين جلــــــــوهً آرام  شيد

خـــــــــــرمی دهر ، زلبخند تو                   شور جهان ، از دل خرسند تو

گرمی کانــــــــون محبت تويی                    حـــــادثه پرداز طبيعت تويی

نشهً مســــــــــــــتی ده پندار تو                   شور فســـــــونکاری گفتار تو

مستی صــــــد نشهً می می دهد                   کيف نشـــــــاط آور نی ميدهد

بود تو برصفحهً اين تيره خاک

معنی از رحمــــت يزدان پاک

 

مقدم بهار

 

مقدم بهار را گرامی ميداريم.

بهاريکه بی دريغ زندگی می بخشد ،

وبا پديدهً زايش و رويش هميشگی ،

رستاخيز هستی را جلوه تکامل ، می دهد.

هلهلهً شادی ها ، در نفس صبايش.

غلغلهً مستی ها در جنش هوايش.

زايش جماد و رويش نبات را.

درجريان پيوستهً تکامل ،

بسوی گسترش ، در پهنای وسيع زمان.

ذوق جاودانه بودن ،

وشوق هميشه تپيدن ،

وشور همواره سروردن ، می بخشد

جاويد بهار.

 

 

بمناسبت روز معلم

 

معلم

 

تا که خورشيد نور می پاشد               تا بهار و دی و خزان باقيست

تا که مهتــــب روشنی دارد               تا فـــروغ ستارگان باقيســــت

ای معلم توجــــــاودان باشی

چون بشر را خدايگان باشی

 

توميان جوامــــــــع بشری                    شمـــع رخشان انجمن هايی

توچو گلهای نو شگفتهً باغ                    زينت افزای اين چمن هايی

تو ميی مستــی جهان از تست

تو نی ی خرمی جان از تست

 

توبهاری بهار روح انــــــگيز                 تو گل تازهً گلــــــــستانی

توهزاری زنغمه های خوشت                 شور بخش محيط بستانی

عالم ار شور نغمه های تو مست

تازمانيکه نام هـــــــــستی هست

 

بشريت بنام تو مغـــــرور                   سربه افلاک می کشد از ناز

تو زدريای معرفت کردی                   بهر او راه آسمــــــان ها باز

به فلک می رسد زهمـت تو

هرکه دانست قدر خدمت تو

 

رسم وفا

 

هرجا که نشانی زگلستان و چمــن ماند                   بس خاطـــــــــره ها از دل آشفتهً من ماند

در باغ بـــــــود از اثر نالهً بــــلـــــــبل                  چندانکه گل و سنبل و ريحان و سمن ماند

نازم هنر عشــــق که يک تيشه زفرهاد                  از خــود اثز لاله به هر دشت و دمن ماند

پروانه بجز سوخــــــــتن از شمـع نبيند                  اين رســــم وفائيست که از عهد کهن ماند

درعشق بدان پايه رسيـــدم که زحيرت                   صد جان به نثار نگــــهی کردم و تن ماند

جز در رهً ايثار و محبــــــــت نفروشم                   آن خرقه که از پير خرابات بـــمـــــن ماند

شيرازه هستی نه اگر بسته به موئيست                   در گردن دل از چه زموی تـــو رسن ماند

آن قطرهً دريا دل اشکم که زغيرت

برديدهً عشاق پی رفـــع صحن ماند

 

خوشبختی

 

ترجمه از متن فرانسوی يک شعر روسی

 

بارها انديشه را کــــاويده ام                       جنگ فرهنگ ملل را ديده ام

در تلاطم های جريان زمان                       بارها از خــويشتن پرسيده ام

چيست خوشبختی و راز آن کجاست

درپی آن اينهمه غــــــــوغا چراست

از عقاب تيز پرپويا شدم                           راز خوشبختی از او جويا شدم

دربلند آسمان پرواز کرد                           محو آن پرواز بی همــــــتا شدم

راز خوشبختی چنين بنمود فاش

مردن انـدر اوج پرواز و تلاش

ماهری انديشمــــند استاد کار                      راز خوشبختی چنين کرد آشکار

درمهارت از همه برتر شدن                       در لياقت يـــــــــکه تاز روزگار

وه چه خوشبختی است در اثنای کار

مردن و در دست پتـــــــــک استوار

 

 

عشق بشر

 

ايدوست بيا دشمن اهريمـــــــــــــــن شر باش                 جانباز و فــــداکار رهً عشق بشر باش

درخدمت انــــــسان بـــــــــــــــلاديده قدم زن                 از حال دل مــــــردم رنجيده خبر باش

مردانه صفت در رهً انصــــــــاف و صفا رو                 از فتهً ارباب شقاوت به حـــــــذر باش

مجـــــــــــــــذوب محبت شوو از کينه بپرهيز                 در راحــــــله دنباله رو اهل نظر باش

طــــــــــــــــــوفان حوادث به کمينست هميشه                 بيدار شو آماده پی رفع خــــــطر باش

جريان تکـــــــــــامل همه برخورد اثر هاست                 خواهی که تکامل کنی دارای اثر باش

دانا همه جــــــــــا صاحب اعزاز ووقار است                پوينده و دانا شو و با شـوکت و فرباش

هر راز که از رمز طبــــــــيعت به کف آری                جوينـــــده و پوينده صد راز دگر باش

چون قطره که دريا شد و با بحر عجين گشت                در راه ترقی بعمــــــــل راه سپر باش

 

خالی نيست

 

پهنهً دهر زکوه و کمری خـــــــالی نيست           عرصهً زندگی از خشک و تری خالی نيست

فيض رحمانی حق در همه عالم جاريست           از فيـــــــوضات خدا بوم و بری خالی نيست

هرکه هرجــــــای که باشد ، اثری ميدارد            نخـــل در باديه هم از ثـــــمری خالی نيست

زندگانـی من هرچــــــــــــند ندارد بـاری            اعتقـــــــاد است مرا کز اثـــری خالی نيست

ايکه در راه طـــــــلب گام زنی آگـه باش             جادهً سعی و تلاش از خطــری خالی نيست

عشق سربازی و ايثار زعاشــــــق طلبـد            کار عشاق زشــور و هنری خــــــالی نيست

ای هما برسر ما ســــــايه بگستر که ترا            بال پــــــــروانه بود مشت پری خالی نيست

قطره در کوی وفا راز صـــــفا می جويد

کان سرکوی زفيض سحری خالی نيست

 

افغانستان

 

اي ميهن ازادگان ، ای مامـــــــــن دلدادگان

ای کشور افغانيان ، درهر کجای اين جهان

                                                     عشق ترا دارم عيان ـ افغانستان ، افغانستان

آسايشی جــــــــــــــــــويم بتو ، آرامشی پويم بتو

چون گل همی رويم بتو ،  صد راز دل گويم بتو

                                                       نام تو ام ورد زبان ـ افغانستان ، افغانستان

آن خطهً زيبای تو ، آب تو و هــــــوای تو

دامان پرگلهای تو ، کوه تو و صحرای تو

                                                 در تن دهد جان و روان ـ افغانستان ، افغانستان

چون ياد از کابل کنم ، دامان خـود پر گل کنم

از سوسن و سنبل کنم ، درســرهوای مُـل کنم

                                                    افغان کنم چون بلبلان ـ افغانستان ، افغانستان

از لالهً سرخ مزار ،  ياد آورم در هر بهار

هرسو کنم ميل شکار ، باخوبرويان آشکار

                                                  وصف سخی دارم بيان ـ افغانستان ، افغانستان

شهر هرات باستان ،   دارد هنرها ارمغان

مهد تمدن باميان ،  بند اميـــــرش جاودان

                                                 خواند بگوشم هر زمان ـ افغانستان ، افغانستان 

از مشرقی و قندهار ،  گلــــــهای نارنج و انار

شادی و شور آرد ببار ، در گوشه های جويبار

                                                 دل را دهد تاب و توان ـ افغانستان ، افغانستان

غزنی و پروان ياد باد ، لوگر و لغمان ياد باد

بلخ و بدخشان ياد باد ، قندوز و بغلان ياد باد

                                             در خاطرم هست ياد شان ـ افغانستان ، افغانستان

باسرزمين پنجـــــــشير  ، آن مهد مردان دلير

زيبا رخان شير گير ، دل در هوای شان اسير

                                                 جان الفتی دارد عيان ـ  افغانستان ، افغانستان

هنگام شب يا گاه روز ، خـــــــــواند فراه و نيمروز

درگوش اهل دل به سوز ،   صاحبدلان ساز وبسوز

                                                از آنچه برما رفته هان ـ افغانستان ، افغانستان

بيگانه را و آشنا ، گـــــــــويد تخار و پکتيا

ما را چرا سازيد جدا ، آخر بترسيد از خدا

                                          ما باهميم چون جسم و جان ـ افغانستان ، افغانستان

گويم زنورستان سخن ، جاغوری و ميدان سخن

از جان و از جانان سخن ، از اين و هم از آن سخن

                                              درهرزمان و هر مکان ـ  افغانستان ، افغانستان

هرقطره از آب وطن ، هر زره از خاک وطن

هرکاه و خاشاک وطــــن ، هرگردهً پاک وطن

                                              ما راست نام و هم نشان  ـ افغانستان ، افغانستان